Przez wieki jako Kaszubi nie mieliśmy możliwości rozwoju swego piśmiennictwa. Apogeum tej przykrej sytuacji nastąpiło w XX w., kiedy to byliśmy systemowo i masowo dyskryminowani ze względu na swoje pochodzenie. Kaszubskie dzieci były w szkołach bite, wyśmiewane i poniewierane za używanie swego ojczystego języka. Nie było mowy o jakiejkolwiek edukacji w zakresie kaszubszczyzny. Wszystko to przyczyniło to się to narastania wielu przykrych stereotypów, również wewnątrz nas samych. Do jednych z nich należy ten, jakoby: „Prawdziwy Kaszub w swojej mowie nie potrafił ani pisać, ani czytać”.
Współcześnie sytuacja ta jest jednak zgoła odmienna! Dzieci z kaszubskich rodzin mogą uczyć się swobodnie swego ojczystego języka w szkołach. Sprawdzenie umiejętności w tejże dziedzinie umożliwia chociażby konkurs „Méster Bëlnégò Czëtaniô”. 30.10.2024 r. w Szkole Podstawowej w Bojanie odbyły się po raz drugi szkolne eliminacje. W tym roku pobiliśmy rekord!
W trzech kategoriach wiekowych rywalizowało 34 uczestników:
a) kat. I-II: 17 uczniów
b) kat. III-IV: 12 uczniów
c) kat. V-VI: 5 uczniów
Należy podkreślić, iż podobnie jak w roku ubiegłym, zdecydowana większość z uczestników nie pochodzi z rodzin kaszubskich. Jest to absolutnie nowe zjawisko, które pokazuje, że języka kaszubskiego można uczyć się efektywnie również jako języka obcego. Nasze szkolne talenty oceniała zacna komisja, w następującym składzie:
a) Tadeusz Dargacz – legendarny kierownik Zespołu Regionalnego Koleczkowianie.
b) Kazimierz Hermann– prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Gminy Szemud oraz aktor Szemudzkiej Grupy Teatralnej.
c) dr Dariusz Majkowski– współzałożyciel oraz wieloletni koordynator wojewódzki tegoż konkursu. Uznany kaszubski literaturoznawca, dziennikarz oraz muzealnik. Autor wielu publikacji dla dzieci w języku kaszubskim.
Po dogłębnej analizie JURY wyłoniło następujących laureatów:
Kl. I-II
I miejsce – Lilianna Jastrzemska
II miejsce – Mikołaj Szenk
III miejsce – Antoni Lewko
Wyróżnienia:
– Joanna Czarnocka
– Konrad Kowalski
– Iga Truskolaska
– Apolonia Lamparska
– Marcel Wilma
– Wiktoria Matyka
– Iga Pilarczyk
Kl. III-IV
I miejsce – Lena Osojca
II miejsce – Maria Hebel
III miejsce – Nikola Wołosz
Wyróżnienia:
– Kajetan Szymański
– Dominika Maramorosz
– Lena Grabowska
– Weronika Kamińska
– Pola Jałowska
Kl. V-VI
I miejsce – Aleksandra Dampc
II miejsce – Mikołaj Kurel
III miejsce – Szymon Damps
Ponadto w konkursie udział wzięli:
Nadia Balcer, Alicja Bzoma, Jakub Dunaj, Michał Elass, Wojciech Gutowski, Maja Karwacka, Mateusz Kurel, Magdalena Kurkul, Lena Kruza, Gabriela Mansfeld, Mikołaj Margol, Maksymilian Straszewski oraz Wiktoria Zielony.
Szkolne eliminacje konkursu relacjonował między innymi portal szemud24.pl. Materiał pod poniższym linkiem:
https://www.youtube.com/watch?v=pwNTwWZMmuE&t=1s
Baro dzãkùjã wszëtczima ùczãstnikama. Jem z Waji bùszny!
Gracjan Fopke
Szkólny kaszëbsczégò jãzëka
