Jakiś czas temu wspominaliśmy na stronie internetowej o szkolnych eliminacjach konkursu sprawdzającego umiejętność czytania w języku kaszubskim – „Méster Bëlnégò Czëtaniô”. Przypomnijmy, że do naszej wewnętrznej rywalizacji, która miała miejsce 30.10.2024 r. w trzech kategoriach wiekowych przystąpiło aż trzydziestu czterech uczniów! Osoby, które zajęły miejsca na podium – awansowały do drugiego etapu.
Wielu Kaszubów nadal nie potrafi czytać w swoim ojczystym języku. Jest to efekt wieloletniej, a w zasadzie wielowiekowej dyskryminacji Kaszubów. Ideą konkursu „Méster Bélnégò Czëtaniô” jest upowszechnienie umiejętności czytania tekstu (zwłaszcza pośród dzieci) w wariancie pisowni ustanowionym w 1996 r. – obecnie obowiązującym w przestrzeni publicznej.
Podczas eliminacji gminnych 13.11.2024 r. w Sali OSP Częstkowo do walki przystąpili reprezentanci ośmiu szkół z terenu gminy Szemud. Przedstawicielami naszej placówki oświatowej byli następujący uczniowie:
a) Kat. I-II: Lilianna Jastrzemska, Antoni Lewko oraz Mikołaj Szenk
b) Kat. III-IV: Maria Hebel, Lena Osojca oraz Nikola Wołosz
c) Kat. V-VI: Aleksandra Dampc, Szymon Damps oraz Mikołaj Kurel
Międzyszkolne zmagania nie należały do łatwych. Pomimo to, „nasi” wypadli na arenie gminnej świetnie! W kat. kl. I-II wyróżnienie otrzymała Lilianna Jastrzemska, zaś drugie miejsce zajął Mikołaj Szenk. Również na drugiej lokacie, lecz w wyższej kategorii (kl. III-IV) uplasowała się Lena Osojca, zaś w kategorii kl. V-VI tytuł zwycięzcy trafił do Aleksandry Dampc! Wyniki te oznaczały jedno – gminę Szemud na arenie powiatowej reprezentowało aż trzech uczniów naszej szkoły, w każdej możliwej kategorii!
Trzeci etap konkursu to już nie przelewki. Nasi reprezentanci każdego dnia ćwiczyli sumiennie doskonalenie umiejętności czytania w języku kaszubskim. 27.11.2024 r. w bibliotece miejskiej „Stacja Kultura” na dworcu w Rumi, zebrali się najlepsi z całego powiatu – po dwóch reprezentantów każdego z dziesięciu lokalnych samorządów: gmin wiejskich Choczewo, Gniewino, Łęczyce, Linia, Luzino, Szemud i Wejherowo oraz miast Reda, Rumia i Wejherowo. Przed jurorami z najwyższej półki (JURY w składzie: Bogumiła Cirocka, Roman Drzeżdżon, Tomasz Fopke, Zuzanna Gliszczyńska, Elżbieta Pryczkowska oraz Tatiana Słowi) wystąpili również nasi uczniowie. W kat. I-II świetna kaszubszczyzna wybrzmiała z ust Mikołaja Szenka. Na wysokim poziomie czytały po kaszubsku również nasze uczennice. Podjęty wysiłek zaowocował! W kat. kl. V-VI miejsce II zajęła Aleksandra Dampc, zaś w kategorii kl. III-IV (zwyciężając w powiecie) bezkonkurencyjna okazała się Lena Osojca. Tym samym obie nasze dziewczyny osiągnęły ogromny sukces! Awansowały bowiem do czwartego etapu, a więc wielkiego finału wojewódzkiego w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie!
Konkurs „Méster Bëlnégò Czëtaniô” jest stosunkowo młody. Pierwszy raz zorganizowany został w 2012 roku przez Bibliotekę Publiczną Gminy Wejherowo. Inicjatorką była ówczesna dyrektor Janina Borchmann. W kolejnych latach organizację przejęło wejherowskie muzeum. W tym roku w wielkim finale rywalizowali między sobą reprezentanci jedenastu kaszubskich powiatów, uczniowie Collegium Marianum w Pelplinie i przedstawiciel województwa mazowieckiego. Z tysiąca uczestników biorących udział w szkolnych, gminnych i powiatowych eliminacjach konkursu Méster Bëlnégò Czëtaniô prawo do występu w wielkim finale uzyskało 117 . Finaliści rywalizowali w siedmiu kategoriach. Oceniały ich dwie komisje. Naszych reprezentantów wysłuchali:
a) Wanda Lew-Kiedrowska – mentor i nestor pośród nauczycieli języka kaszubskiego
b) Weronika Korthals-Tartas – gwiazda kaszubskiej sceny muzycznej
c) Szymon Heland – mistrz kaszubskiego humoru z kabaretu Pùrtcë
Konkurs otworzył gospodarz – dyrektor MPiMK-P dr Michał Hinc. Następnie rozpoczęło się wielkie czytanie. Doskonale zaprezentowała się nasza uczennica Aleksandra Dampc. O ewentualnym sukcesie decydowały detale i ostatecznie Ola nie zajęła miejsca w czołowej szóstce. Trzecie miejsce na całych Kaszubach zajęła zaś w kategorii klas III-IV Lena Osojca!
Fotorelacja z występów naszych uczniów podczas gminnego, powiatowego oraz wojewódzkiego etapu dostępna jest pod postem.
Biorąc pod uwagę skalę rywalizacji – osiągnięcia naszych uczniów bez skrupułów należy określić jako wymarzony sukces! Przypomnijmy, że języka kaszubskiego na Pomorzu uczy się ponad 22 tys. uczniów. Ale konkurs czytania to nie wszystko! 16.11.2024 r. nasi uczniowie brali również udział w wielkim Dyktandzie Kaszubskim w Chojnicach – krótko mówiąc, konkursie umiejętności pisania w języku kaszubskim. Świetnie poradziły sobie nasze dziewczyny z klasy III – Matylda Brożnowicz oraz Klara Kraśnicka, zaś wspomniana wielokrotnie powyżej Aleksandra Dampc z klasy VI awansowała do najlepszej dwudziestki w województwie.
Në kò më jesmë ale bùszny z najich uczniów! Gratulérëjemë!
Szkólny kaszëbsczégò jãzëka
Gracjan Fopke
