„Jô chcôł pòkazac, że Kaszëbi to są téż mądri lëdze!” –
Bolesław Bork (1923–2017) patronem Biblioteki
Publicznej w Bojanie!
W środę 12.04.2023 r. były, wieloletni dyrektor naszej szkoły Bolesław Bork – został patronem Biblioteki Publicznej w Bojanie! Uroczyste nadanie imienia zbiegło się (nieprzypadkowo) z setną rocznicą urodzin kaszubskiego literata. Przypomnijmy również, iż bojańska filia Biblioteki Publicznej Gminy Szemud mieści się właśnie w budynku naszej szkoły. Nie mogliśmy być więc wobec tej sprawy obojętni! Uczniowie naszej szkoły z klas IV, V i VI (uczący się języka kaszubskiego) wzięli udział w tejże – jakże ważnej – uroczystości. Na scenie sali konferencyjnej Centrum Samorządowego w Szemudzie przedstawili w formie przedstawienia życie i twórczość Bolesława Borka.
Relacja fotograficzna z tegoż wydarzenia, przygotowana przez Bibliotekę Publiczną Gminy Szemud – dostępna jest poniżej.
Kim był Bolesław Bork?
Przede wszystkim był Kaszubą. Człowiekiem, który chciał pokazać światu, że Kaszubi (wbrew ówczesnym stereotypom) to również mądrzy ludzie o bardzo bogatej historii – godnej uwagi. W formie licznych publikacji spisał więc dzieje „Zemie Lesôków” – a więc przede wszystkim terenów współczesnych gmin: Szemud i Wejherowo. Tworzył również poezję, a szczególnie prozę – w języku kaszubskim. Opracował także herb gminy Szemud, który obowiązuje do dziś.
Bolesław Bork urodził się 9 kwietnia 1923 roku w Zbychowie. Będąc uczniem miejscowej szkoły otrzymywał stypendium im. Przebendowskich. W 1936 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Wejherowie, przerwaną przez wojnę.
W okresie II wojny światowej, jako żołnierz Wermachtu (wcielony jako Kaszub przymusowo do wojska niemieckiego) – w 1942 roku znalazł się w Goslar, w górach Harzu, w 1943 roku w Konstancji, następnie w Donaueschingen, na wyspie Meinau i we Fryburgu. W 1944 roku przemierzył szlak we francuskim regionie Franche-Comté – począwszy od miasteczka Dole przez Besançon, Belfort po Épinal. Przebywał następnie na holenderskiej wyspie Walcheren na Morzu Północnym, w miejscowości Domburg. Na plaży w Dunkierce, nad kanałem La Manche – uległ wypadkowi przy pracach budowlanych i znalazł się w szpitalu w mieście Schwerin.
Po wojnie podjął pracę w Nadleśnictwie Gniewowo, a następnie w 1952 – zdał maturę w Liceum Pedagogicznym w Gdańsku Oliwie. W 1968 ukończył Studium Nauczycielskie w Bydgoszczy. W 1975 otrzymał dyplom studiów wyższych Instytutu Kształcenia Nauczycieli w kierunku historii w Warszawie.
Był kierownikiem szkół w Koleczkowie, Chwaszczynie (1954–1955) i Bojanie (1959–1984). Po odejściu na emeryturę mieszkał w Bojanie. Resztę życia spędził jednakże w Rekowie Górnym. Pełnił funkcję opiekuna społecznego cmentarza wojennego w Bojanie oraz mogiły i obelisku poświęconego pamięci kaszubskich partyzantów „Gryfa Pomorskiego”, poległych w walce nad Ślężą.
Był kierownikiem i prelegentem Uniwersytetu Powszechnego w Bojanie. Pełnił również funkcje sekretarza, a potem kierownika OSP w Bojanie. Wydał publikację prezentującą historię ruchu strażackiego gminy Szemud. Należał do Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W latach 1982–1992 był prezesem oddziału tejże organizacji w Koleczkowie.
Bolesław Bork jest też naturalnie autorem wielu artykułów związanych z historią Kaszub. Publikował je przede wszystkim w magazynie „Pomerania”. Pisał też dla czasopisma „Jantarowe Szlaki”. Był także inicjatorem i współtwórcą miesięcznika „Lesôk”, współpracownikiem regionalnego magazynu „Naji Gochë”, na którego łamach zamieszczał m.in. opracowania historyczne. Jego artykuły w czasopiśmie „Mówią Wieki” są wskazywane jako materiały do nauki historii i wiedzy o społeczeństwie. Opowiadania Borka są też na liście lektur programu nauczania języka kaszubskiego w szkole podstawowej, w podręcznikach do nauki tegoż języka – dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Pojawiły się również na egzaminie maturalnym z języka kaszubskiego.
Bolesław Bork zmarł 18 listopada 2017 roku w Wejherowie. Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Redzie przy ulicy Gdańskiej.
Pòczestnota dlô Jegò pamiãcë!
Gracjan Fópka
Szkólny
